Opublikowano przez 
Do detekcji jakości powietrza służą przetworniki CO2 oraz VOC. Jaka jest między nimi różnica i w jakich sytuacjach lepiej wybrać przetwornik typu VOC?Czy detekcja dwutlenku węgla zawsze jest tożsama z detekcją jakości powietrza? Wielu projektantów stawia tu znak równości. Czy zawsze słusznie?
Przetworniki CO2
Służą do pomiaru stężenia dwutlenku węgla w pomieszczeniach. Wykorzystuje się je w algorytmach sterowania wentylacją, gdzie zmienna jest liczba osób przebywających w pomieszczeniu – np. w salach konferencyjnych, kinowych, halach sportowych. Ich zadaniem jest sterowanie wydatkiem powietrza w zależności od stopnia obłożenia pomieszczenia. Stężenie dwutlenku węgla powyżej 1000ppm w pomieszczeniu, jest z reguły punktem załączenia wentylacji w celu wymiany powietrza w pomieszczeniu, co z kolei prowadzi do poprawy jego jakości. Przetwornik CO2 nie zareaguje jednak, jeśli zostanie zamontowany w pomieszczeniu, w którym nie dochodzi do znaczącej zmiany liczby osób w nim przebywających, ale zmienia się stężenie innych gazów, które ze względu na niekorzystny wpływ na organizm człowieka mogą obniżyć jakość powietrza i komfortu przebywania w pomieszczeniu (np. opary farb czy lakierów). Choć przetworniki CO2 nazywane są potocznie czujnikami jakości powietrza, to warto pamiętać, że ze względu na specyfikę pomiaru, określenie „jakość” odnosi się w tym wypadku wyłącznie do zależności od liczby osób i nie bierze pod uwagę innych kryteriów pomiaru.
Przetworniki VOC
Określane potocznie jako „czujnik smrodu”. Po polsku zwane też przetwornikami LZO – lotnych związków organicznych i do pomiaru stężenia tych właśnie związków służą. Wykrywają obecność oparów i gazów, takich jak, etanol, tlenek dwutlenek węgla, amoniak i inne. Do najważniejszych LZO, które obniżają jakość powietrza należą:
-
tlenki azotu – wynikające ze spalania wysokotemperaturowego spalin (np. kuchenki gazowe);
-
aceton (zmywacze, farby , rozpuszczalniki, materiały wykończeniowe);
-
związki zawierające chlor (lakiery, rozpuszczalniki, środki stosowane w tapicerstwie, niektóre środki czystości);
-
octan n-butylu (linoleum, uszczelnienia, wypełniacze);
-
węglowodory alifatyczne (kopiarki, farby, kleje, uszczelniacze);
-
węglowodory aromatyczne (kleje, farby, tynki, benzyna, elementy wykończeniowe z gumy, proces spalania);
-
terpeny (środki czystości, dezodoranty, kauczuk);
-
formaldehyd – wydzielany przez płyty wiórowe, z których robione są meble i niektóre materiały izolacyjne;
-
dichlorobenzen (odświeżacze powietrza, środki owadobójcze, środki do dezynfekcji);
-
inne lotne związki organiczne – farby, środki owado- i grzybobójcze, rozpuszczalniki, kosmetyki, związki powstałe w wyniku gotowania;
-
bioaerozol – substancje wydzielane przez rośliny (pyłki), zwierzęta lub ludzi (bakterie);
-
radon i azbest – wydzielany przez niektóre materiały budowlane.
Kiedy stosować przetwornik CO2 a kiedy VOC?
Jak wynika z wcześniej przytoczonych argumentów, detekcję CO2 projektuje i instaluje się wtedy, kiedy chcemy zadbać o jakość powietrza rozumianą jako stężenie dwutlenku węgla w powietrzu, czyli uzależnioną od liczby przebywających w pomieszczeniach osób. Przyjmuje się, że granica komfortu to 1000 ppm. Przetworniki VOC natomiast warto wykorzystywać wtedy, kiedy należy zapewnić przede wszystkim dostęp do powietrza pozbawionego substancji szkodliwych lub wpływających negatywnie na człowieka. Dobrym przykładem jest tu każde biuro, w którym obecność takich związków, jak węglowodory alifatyczne i aromatyczne, związki karbonylowe, estry, chlorowcopochodne czy fenol, mogą prowadzić do pogorszenia się efektywności pracy, wywoływać bóle głowy czy pojawianie się innych objawów chorobowych (więcej o tym zjawisku w artykułach: „Chory budynek”, czyli chorzy pracownicy – jak zapobiegać zanieczyszczeniu powietrza? oraz „Syndrom chorego budynku” – co to takiego?) i Co to jest jakość powietrza i jak ją badać?